Ρόλοι του εκπαιδευτικού

Σε αντίθεση με τον παραδοσιακό δάσκαλο, ο εκπαιδευτικός που υιοθετεί την παιδαγωγική Freinet :

• δεν παρέχει πληροφορίες ως μοναδική πηγή γνώσης αλλά υιοθετεί νέους ρόλους
• δεν κάθεται σε έδρα
• δεν τα ξέρει όλα αλλά προσπαθεί να τα μάθει..
• προωθεί παιδοκεντρική προσέγγιση:  το παιδί, οι ανάγκες του και τα ενδιαφέροντά του τίθενται στο επίκεντρο της μαθησιακής διαδικασίας
• απορρίπτει τα σχολικά εγχειρίδια επειδή καταπνίγουν τα πραγματικά ενδιαφέροντα των μαθητών και κάθε δυνατότητα δημιουργίας
• συμβάλλει στον σχεδιασμό του εκπαιδευτικού υλικού από τους ίδιους τους μαθητές (βιβλιοθήκη της τάξης):  το εκπαιδευτικό υλικό της τάξης προκύπτει από τα αποτελέσματα των ατομικών εργασιών
• δημιουργεί  δικό του εκπαιδευτικό υλικό όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο π.χ. στην περίπτωση των αρχαρίων σε μια ξένη γλώσσα όπου η έλλειψη γλωσσικών δεξιοτήτων περιορίζει την αυτόνομη έρευνα των μαθητών (Schlemminger, 2003)
• προτείνει ποικίλες επιλογές δραστηριοτήτων φροντίζοντας να συνδυάζουν δημιουργική εργασία και έρευνα
• διασφαλίζει την ύπαρξη εναλλακτικού υλικού, εργαλείων, συσκευών ώστε οι μαθητές να μπορούν να εργαστούν (βιβλιοθήκη, οπτικοακουστικό υλικό, υπολογιστές, σύνδεση στο διαδίκτυο, κάμερες, ακουστικά  κ.α.)
• Δεν αξιολογεί με τον παραδοσιακό τρόπο. Υποστηρίζει κάθε προσπάθεια και προσφέρει θετικές ενισχύσεις  και ανατροφοδότηση.
• Εφαρμόζει τεχνικές αυτοαξιολόγησης των μαθητών :
• Ατομικές αυτοαξιολογήσεις
• Φύλλα αυτοδιόρθωσης και φύλλα αυτοαξιολόγησης
• Παρουσιάσεις των εργασιών και αυτοαξιολόγηση των ατομικών αποτελεσμάτων στο συμβούλιο της τάξης
• Αξιολόγηση από το  συμβούλιο της τάξης :
• της ατομικής εργασίας των μαθητών σε σχέση με το συλλογικό πλάνο εργασίας
• αξιολόγηση του τελικού προϊόντος  του συλλογικού σχεδίου εργασίας.
• Εφημερίδα τοίχου: για διαμορφωτική αξιολόγηση όπου οι μαθητές γράφουν σχόλια σε 4 στήλες : «Εγκρίνω», «Συγχαίρω», «Κάνω κριτική», «Προτείνω».
• Δεν διορθώνει με τον παραδοσιακό τρόπο αλλά συμβάλλει με συνεχείς αναθεωρήσεις (ορθογραφικά, συντακτικά λάθη) μαζί με τον μαθητή στην ποιότητα των γραπτών κειμένων.

Οι νέοι ρόλοι που επιφυλάσσει για τον εκπαιδευτικό η Παιδαγωγική Freinet θα μπορούσαν να συνοψιστούν στους παρακάτω :

• Ο εκπαιδευτικός ως σύμβουλος: Οργανώνει την τάξη έτσι ώστε ο μαθητής να λύνει «μόνος του» τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ενώ μαθαίνει με αυτονομία. Μαθαίνει το μαθητή πώς να μαθαίνει.
• Ο εκπαιδευτικός ως (δια)μεσολαβητής: Οργανώνει ανοιχτές διαδικασίες επικοινωνίας (συμβούλια τάξης, διασχολική αλληλογραφία κ.α.), υποστηρίζει τις διαπροσωπικές σχέσεις των μαθητών μεταξύ τους αλλά και με τον εκτός της τάξης κόσμο, διασφαλίζει το θετικό κλίμα της ομάδας, τις φιλικές σχέσεις, τη συνεργασία και την αλληλεγγύη.
• Ο εκπαιδευτικός ως καθοδηγητής μελέτης: Διερευνά και αναλύει τις ανάγκες, τις προθέσεις, τα ενδιαφέροντα, τους προσωπικούς στόχους των μαθητών και σχεδιάζει μαζί με τους μαθητές (το συμβούλιο της τάξης) μαθησιακές δραστηριότητες που βασίζονται στην επικοινωνία, ατομικά και συλλογικά σχέδια εργασίας. Βοηθά τους μαθητές να επιτύχουν όσο το δυνατόν περισσότερα μαθησιακά αποτελέσματα και ταυτόχρονα να ενισχύσουν το ενδιαφέρον τους για μάθηση.

(κατηγοριοποίηση εμπνευσμένη από το άρθρο των Κuznetsova & Régnier)

Ο εννοιολογικός χάρτης που ακολουθεί περιγράφει αναλυτικά τους ρόλους του εκπαιδευτικού που υιοθετεί τις παιδαγωγικές αρχές και τεχνικές Freinet. 

Ρόλοι του εκπαιδευτικού Freinet (B. Ζαγγογιάννη)

Στην παρουσίαση O εκπαιδευτικός στην Παιδαγωγική Freinet μπορούμε να δούμε επιπλέον στοιχεία που αφορούν τη θεματική αυτή όπως τους στόχους και σκοπούς του εκπαιδευτικού και την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού.

Περισσότερα για το θέμα μπορούμε να μελετήσουμε στο άρθρο Freinet's Concept of Teachers and Theory of Teaching.