Φιλοσοφία

Η παιδαγωγική Freneit στοχεύει στο μετασχηματισμό του καπιταλιστικού ταξικού σχολείου σε προλεταριακό σχολείο, σε σχολείο του λαού του οποίου βασικός σκοπός πρέπει να είναι η προετοιμασία των μαθητών για την πραγματική κοινωνική δημοκρατία μέσω του παραδείγματος και της δράσης. Αυτό θα επιτευθεί με την υιοθέτηση παιδαγωγικών πρακτικών που οδηγούν στην απελευθέρωση των μαθητών και των δασκάλων του καπιταλιστικού ταξικού σχολείου. Όπως αναφέρεται στον ιστότοπο του ICEM "Μέσα από την εφαρμογή της Παιδαγωγικής Freinet, οι εκπαιδευτικοί προσπαθούν να αντισταθούν στους στόχους του καπιταλισμού στην εκπαίδευση. Ο ανταγωνισμός, η εμπορευματοποίηση της γνώσης, ο ατομικισμός, η άρνηση του ανθρώπου δίνουν την θέση τους στην αλληλοβοήθεια, τoν διαμοιρασμό των  γνώσεων, τη συνεργασία και τη σχέση."

Θεμελιώδης θέση της Παιδαγωγικής Freinet είναι ότι η ανάπτυξη του παιδιού πρέπει να οδηγεί την εκπαίδευση της οποίας ένας από τους βασικούς στόχους είναι η ανάπτυξη της ικανότητας κατανόησης του κόσμου στην πολυπλοκότητά του. Η κατανόηση του κόσμου γίνεται μέσω όλων αισθήσεων, του ενστίκτου και της νοημοσύνης. Ο όρος «Ευαίσθητη Ψυχολογία» σημαίνει την ευαισθησία σε όλα τα πράγματα γύρω μας, με τη χρήση όλων μας των αισθήσεων. Η ευαίσθητη ψυχολογία οδηγεί στην προσωπική εξέλιξη του μαθητή καθώς η εκπαίδευση ακολουθεί την ανάπτυξη της προσωπικότητας. Στο στάδιο 5 ετών-εφηβεία, το παιδί είναι ικανό να προετοιμαστεί για την ενταξή του στην κοινωνία με τη φοίτησή του σε ένα σχολείο που εφαρμόζει τεχνικές που συμβάλουν στην αυτοπειθαρχία, την προσωπική εργασία και την αυτοβελτίωση.
Είναι στην ανθρώπινη φύση να αναζητεί την ομοιόσταση, δηλαδή την αυτοπραγμάτωση, ωστόσο στη διαδικασία της ανάπτυξής μας και σε αυτήν μας την αναζήτηση συναντούμε αρκετά εμπόδια. Η επιρροή των άλλων μπορεί να ενδυναμώσει ή να αποδυναμώσει το υποκείμενο, να το υποστηρίξει ή να το καταστρέψει. Το άτομο που βιώνει αισθήματα αποτυχίας και απόρριψης, κυρίως από το οικογενειακό περιβάλλον, ψάχνει υποκατάστατα για να πάρει ικανοποίηση και έτσι, υιοθετεί συμπεριφορές που μπορεί να αποβούν επιζήμιες, έως και καταστροφικές για την κοινωνία. Από την άλλη πλευρά και η υπερβολική προσοχή λειτουργεί αρνητικά αφού καθιστά το άτομο ανίκανο για αυτόνομη δράση. Για την αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων, οι Freinet προτείνουν ένα σχολείο που προσφέρει ευκαιρίες στα παιδιά να βιώνουν αισθήματα δύναμης και επιτυχίας λαμβάνοντας πρωτοβουλίες και δράσεις. Προτείνουν την εφαρμογή της Αγωγής της Εργασίας για ένα σχολείο που προετοιμάζει τους μαθητές για τη ζωή μαθαίνοντάς τους την κοινωνικοποίηση μέσω της εργασίας, ατομικής και ομαδικής, και την αυτορρύθμιση.

Η ευτυχία επιτυγχάνεται όταν ζούμε σε αρμονία με τον κόσμο που μας περιβάλλει και για αυτό το λόγο η εκπαίδευση πρέπει να προκύπτει από την επαφή με τη ζωή και τη φύση. Τα μαθηματικά και τη γεωγραφία να τα μαθαίνουμε βιωματικά για να αντιμετωπίσουμε καταστάσεις της πραγματικής ζωής πέρα από τα όρια της σχολικής τάξης, την ιστορία με συνεντεύξεις και επιτόπιες έρευνες, τη βιολογία μέσω πειραμάτων κ.λ.π.

Ο παρακάτω εννοιολογικός χάρτης αναλύει την έννοια της Ευαίσθητης Ψυχολογίας. Πιο αναλυτικά μπορούμε να τα μελετήσουμε στο άρθρο Freinet's Concept of Teachers and Theory of Teaching και φυσικά στο βιβλίο του Freinet Essai de Psychologie Sensible.

Εννοιολογικός χάρτης: Ευαίσθητη Ψυχολογία (B. Zαγγογιάννη, Αικ. Μαυρομμάτη)